Η δίαιτα κέτο ή αλλιώς κετογονική δίαιτα είναι μια δίαιτα πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες και υψηλή σε λιπαρά, η οποία στοχεύει να θέσει το σώμα σε μια μεταβολική κατάσταση που ονομάζεται κέτωση.
Πώς λειτουργεί:
Συνήθως, το σώμα χρησιμοποιεί υδατάνθρακες (γλυκόζη) ως κύρια πηγή ενέργειας. Ωστόσο, όταν η πρόσληψη υδατανθράκων μειώνεται δραστικά (συνήθως κάτω από 20-50 γραμμάρια την ημέρα) και ταυτόχρονα αυξάνεται η πρόσληψη λιπαρών, το σώμα αρχίζει να διασπά το λίπος για την παραγωγή ενέργειας.
Κατά τη διάσπαση του λίπους, το ήπαρ παράγει τις λεγόμενες κετονικές ενώσεις. Αυτές οι κετονικές ενώσεις μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν από τον εγκέφαλο και άλλα όργανα ως εναλλακτική πηγή ενέργειας όταν η γλυκόζη είναι περιορισμένη. Αυτή η κατάσταση, στην οποία το σώμα χρησιμοποιεί κυρίως κετονικές ενώσεις για ενέργεια, ονομάζεται κέτωση.
Η τυπική κατανομή μακροθρεπτικών συστατικών σε μια δίαιτα κέτο έχει περίπου ως εξής:
• 70-80% των θερμίδων από λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηροί καρποί, σπόροι, λιπαρά ψάρια, βούτυρο)
• 10-20% των θερμίδων από πρωτεΐνη (π.χ. κρέας, ψάρι, αυγά, τυρί, τόφου)
• 5-10% των θερμίδων από υδατάνθρακες (κυρίως από μη αμυλούχα λαχανικά όπως μαρούλι, σπανάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι κ.λπ.)
Τι τρώει κανείς στη δίαιτα κέτο και τι αποφεύγει:
• Τρώει: Κρέας, ψάρι, αυγά, τυρί, αβοκάντο, ελαιόλαδο, λάδι καρύδας, βούτυρο, ξηρούς καρπούς, σπόρους, λαχανικά χαμηλά σε υδατάνθρακες (φυλλώδη λαχανικά, μπρόκολο, κουνουπίδι κ.λπ.).
• Αποφεύγει: Δημητριακά (ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι), όσπρια, τα περισσότερα φρούτα, αμυλούχα λαχανικά (πατάτες, καλαμπόκι), ζάχαρη, ζαχαρούχα ποτά, επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες.
Πιθανά οφέλη της δίαιτας κέτο:
• Απώλεια βάρους: Μέσω της καύσης λίπους και της αίσθησης κορεσμού που προκαλούν τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες, μπορεί να επιτευχθεί απώλεια βάρους.
• Έλεγχος του σακχάρου στο αίμα: Μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και την αντίσταση στην ινσουλίνη σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Έλεγχος της όρεξης: Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν μειωμένο αίσθημα πείνας.
• Επιληψία: Η δίαιτα κέτο χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για τη θεραπεία της δύσκολα ελεγχόμενης επιληψίας σε παιδιά.
• Πιθανά περαιτέρω οφέλη: Υπάρχει έρευνα για πιθανές θετικές επιδράσεις σε άλλες παθήσεις όπως καρδιακές παθήσεις, ορισμένες νευρολογικές διαταραχές και ακόμη και καρκίνο, αλλά απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
Πιθανοί κίνδυνοι και παρενέργειες της δίαιτας κέτο:
• Γρίπη κέτο: Τις πρώτες ημέρες ή εβδομάδες της προσαρμογής μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως πονοκέφαλος, κόπωση, ναυτία και ευερεθιστότητα.
• Προβλήματα πέψης: Δυσκοιλιότητα μπορεί να προκληθεί λόγω της χαμηλής πρόσληψης φυτικών ινών.
• Ελλείψεις θρεπτικών συστατικών: Μια μη ισορροπημένη δίαιτα κέτο μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ορισμένων βιταμινών και μετάλλων.
• Αυξημένη LDL χοληστερόλη: Σε ορισμένους ανθρώπους, η δίαιτα κέτο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της "κακής" LDL χοληστερόλης.
• Πέτρες στα νεφρά: Υπάρχει πιθανώς αυξημένος κίνδυνος για πέτρες στα νεφρά.
• Κοινωνικοί περιορισμοί: Η αυστηρά περιοριστική φύση της δίαιτας μπορεί να δυσκολέψει τις κοινωνικές καταστάσεις.
• Δεν είναι κατάλληλη για όλους: Η δίαιτα κέτο δεν είναι κατάλληλη για όλους, ειδικά για άτομα με ορισμένες προϋπάρχουσες παθήσεις (π.χ. ήπατος, νεφρών, παγκρέατος) ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.
Σημαντική σημείωση:
Πριν ξεκινήσετε μια δίαιτα κέτο, είναι σκόπιμο να συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή διαιτολόγο, για να βεβαιωθείτε ότι είναι κατάλληλη και ασφαλής για εσάς και για να συζητήσετε πιθανούς κινδύνους και τη σωστή εφαρμογή της. Η δίαιτα κέτο δεν είναι μια "θαυματουργή δίαιτα" και απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και παρακολούθηση.
